Creativiteit

Creativiteit wijst naar het vermogen om iets nieuws te scheppen. Mensen tonen creativiteit wanneer zij een nieuw concept of object maken of een originele oplossing voor een probleem vinden.

Een team functioneert goed wanneer zij creativiteit toepast; de bron voor innovatie en veranderingen.

Creatief gedrag is niet te voorspellen. De kans op vernieuwende ideeën is overigens het hoogst als mensen onder hoge druk het gevoel hebben voor een belangrijke missie bezig te zijn waar zij zich intens bij betrokken voelen en voor een groot deel van de tijd op kunnen concentreren.

Creativiteit is een vaardigheid, iedereen kan het aanleren, het is leuk om te doen, kinderen zitten er vol mee. Het is even belangrijk als het logisch handelen en het aardige is dat het nooit opraakt.

Creatieve mensen werken hard en maken lange uren; 10% inspiratie en 90% transpiratie is eerder gewoonte dan uitzondering. Zij doen onvoorspelbare dingen. Creatievelingen zijn overwegend beelddenkers.

Het creatief proces doorloopt meestal de volgende stadia:

• probleemontwikkeling
• probleemformulering
• acceptatie
• herformulering
• ideeontwikkeling:
• analyse en ‘purge’ (poging om logische oplossingen te vinden)
• uitputting, frustratie
• relaxatie/incubatie
• creatieve zijstap
• Eureka!
• ideebeoordeling:
• uitwerken (kritische fase)
• plan van aanpak

De meeste “Aha” of “Eureka” momenten ontstaan nadat je een probleem uitvoerig bestudeerde en loslaat. “Er een nachtje over slapen” is hier een voorbeeld van. Ons brein reorganiseert, onbewust, de informatie rondom het probleem tot creatieve oplossingen.

Creativiteit wordt in principe vaak geprezen, echter in de praktijk niet altijd getolereerd. Een creatief persoon kan in een geordende organisatie een chaos aanrichten door op creatieve wijze de systeemgrenzen te overschrijden.

Voorbeelden van remmende krachten:

• te vooruitstrevend, te duur, te mooi product, geen/te weinig afnemers
• niet begrepen worden door klanten en collega’s
• creativiteit is goed, maar niet op elk tijdstip en niet tegen elke prijs
• een uitvlucht om minder leuke activiteiten te ontlopen

Voorbeelden van ondersteunende krachten:

• voorsprong op concurrenten – concurrentie
• nieuwe producten – processen
• hoog oplossingsvermogen
• imago

Wat je kunt doen om deze kracht positief te beïnvloeden

Start een creatieve broedplaats. Plaats een prikbord op een “open plek” binnen jouw organisatie en hang daar enige relevante kansvragen op en nodig collega’s uit om jou mee te helpen in de beantwoording hiervan. Nodig iedereen uit om zijn eigen kansvraag toe te voegen. Elke plek is oké. Een hoek in de kantine, bij de lift of koffiecorner.

Zie en pak kansen voor verbeteringen. Vraag (on)tevreden klanten wat hun visie is op jouw producten/diensten. Luister en vindt kansen hun wensen te realiseren. Hou een creatieve denktank met de slimsten van je organisatie. Geef hen de opdracht  met welke kleine verandering zij de klantwaarde van jouw product/dienst kunnen verhogen. Kan het toch niet anders, beter, sneller, goedkoper of efficiënter? Is dit de optimale oplossing? Denk dan aan: verpakking, eigenschappen, promotie, communicatie, distributie, leveringsvoorwaarden, prijsstelling, betaalmethode.

Stimuleer creativiteit. Richt een creatieve werkplek/ruimte in met hulpmiddelen zoals stiften, stickers, verf, papier, plakband, schaar. Maak prototypes van nieuwe producten, slogans, logo’s. Doe het samen.

Vereenvoudig, vereenvoudig, vereenvoudig. Dit levert dikwijls enorme voordelen op. Kijk over je eigen grenzen heen. Kijk in andere branches hoe zij dit doen.

Geef tijd om te experimenteren. Laat medewerkers een deel van hun werktijd gebruiken om eigen ideeën uit te werken. Dat maakt hen creatiever en motiveert enorm. Ontwikkel drie kernvaardigheden:

• vind bewust andere wegen, onderneem niet alledaagse pogingen
• vraag dagelijks om feedback
• stijg boven jezelf uit met ambitie, lef, moed en samenwerking. Duw elkaar naar betere resultaten.

Nodig kunstenaars uit. Vraag hen te vertellen over hoe die hun eigen creativiteit beleven en zij tot kunstwerken komen. Sommigen weten precies wat ze willen, anderen ontdekken hun creatie tijdens het proces. Bijzonder inspirerend!

Stimuleer nieuwe ideeën. Maak er gewoonte van 5 minuten per groepssessie een creamoment in te lassen. Hang een whiteboard op waar iedereen een vraag kan noteren. Mooie input voor zo’n creasessie. Beloon iedereen voor zijn creatieve inzet. Zet alle deelnemers in het zonnetje.

Gebruik focusvragen. Dit zijn zeer uitdagende, creativiteitsprikkelende vragen zoals bijvoorbeeld:

• Welke krachten dragen bij aan ons succes?
• Hoe kan onze leverancier onze producten verkopen?
• Hoe kunnen we onze technologie en kennis gebruiken voor een geheel andere markt?
• Hoe kunnen we onvervulde behoeften van klanten vinden?
• Hoe kunnen wij binnen 6 maanden de omzet van product X verdubbelen?
• Hoe kunnen wij klant Y betrekken in ons innovatieproces?
• Wat zou jij doen als jij één dag de directeur van deze organisatie bent?

Gebruik intranet. Nodig collega’s of de directie via intranet of mail uit mee te denken om een probleem op te lossen. Formuleer een vraag met: “Op welke wijze kan je de beladingsgraad van onze vrachtwagen verhogen, zonder extra kosten te maken?”

Gebruik slaap als oplostijd. Stel jezelf voor het slapen gaan een vraag en wordt wakker met een geniaal idee. Je zal niet de eerste zijn. Zorg wel voor pen en papier naast je bed. Voor je door hebt is je goede idee vertrokken.

Hou een ideeënboekje bij. Noteer je ingevingen in een apart boekje. Of leg zo’n boek bij de koffieautomaat.

Bevorder nieuwe creativiteitstechnieken. Word lid van een creativiteitsclub of nodig een workshopleider uit die je uitdaagt om met nieuwe methoden te werken.

Zet scholieren of studenten in. Nodig hen uit en vraag hen mee te denken over jouw problemen. Zij kijken nog fris en onbevooroordeeld naar jouw probleem. SOL Netherlands faciliteert dit soort bijeenkomsten. Of draai het om. Leg je probleem voor aan verschillende scholen – universiteiten. Misschien vind je de meeste briljante oplossingen in de combinatie van ideeën en aangeleverde perspectieven.

Faciliteer informele ontmoetingen. Denk aan vrijdagmiddagborrels, gezamenlijke uitjes en varieer in lunchontmoetingen.

Geef ruimte aan de intrapreneur, de rebel. De persoon die met ondernemende houding en gedrag heel wat voor elkaar krijgt in voordeel van klant, organisatie en team. Het zijn die mensen die liever excuses aanbieden dan om toestemming vragen. Soms kan het ook de grote zeurpiet zijn die met een geweldig idee komt als je die podium geeft.

Word creatiever. Lees boeken over dit thema of volg een cursus creativiteitstechnieken. Houd een dagboek bij met je ideeën. Relax regelmatig. Ontwikkel een interesse in diverse zaken die zo mogelijk niets met je dagelijkse werk te maken hebben.

Leer associëren. Het menselijk denksysteem maakt, wat de informatieverwerking betreft, geen onderscheid tussen ‘belangrijke’ en ‘onbelangrijke’ zaken. Gebruik bij het divergeren associatietechnieken zoals bijvoorbeeld: polair tegenovergestelde (wit, zwart), deel van het geheel (veter, schoen), nabijheid in tijd en/of ruimte (vogel, nest), oorzaak en gevolg (brandwond, pijn) en analogie (berk, eik).